Klomifen Sitrat | gebelik dogum hamilelik yumurtlama gunu
Klomifen sitrat 1960l yllardan bu yana kullanlan bir ilactr. Tum dunyada ksrlk tedavisinde cogunlukla ilk basamak tedavi olarak tercih edilen ve en yaygn kullanlan ilactr. Ulkemizde de klomen, serophene, gonaphene gibi ticari isimlerle piyasada bulunmaktadr. Bu ilac ve etken madde hakknda bilgi vermeden once sunu belirtmek gerekirki her ilac gibi bunlarda asla doktor kontrolu altnda olmadan kullanlmamas gereken ilaclardr. Kontrolsuz ve bilgisizce kullanlmalar yumurtalklarda fazla sayda kist olusumu, ohss (ovaryan hiperstimulasyon sendromu) gibi cok riskli durumlara neden olabilir. Doktor gozetiminde ve ultrasonografi takibi altnda kullanldklarnda bu tur yan etki olusturma riski cok dusuk olan ilaclardr. Klomifen sitrat iki farkl stereoizomerin rasemik karsmdr: Enklomifen ve zuklomifen.
Klomifen ozellikle polikistik over sendromu (PCOS, PKO) ve diger ovulasyon bozuklugu olan ksrlk durumlarnda, acklanamayan infetilitede kullanlr. Klomifen sitrat hangi mekanizmayla infertilite tedavisinde fayda saglar:
Infertilite yani ksrlk tedavisinde klomifen kullanlmasndaki ana amac ovulasyonun (yumurtlamann) saglanmasdr. Yumurtlamay nasl saglar? Kadn fizyolojisinde yumurtlamay saglayan ana hormon beyindeki hipofiz bezinden salglanan FSH hormonudur. Klomifen sitrat yumurtlama tedavisinde (ovulasyon induksiyonunda) kullanldg dozlarda cogu dokuda anti- ostrojenik yani ostrojen hormonu etkisini engelleyici etki gosterir. Klomifen hipotalamustaki ostrojen reseptorlerine de baglanarak burada ostrojenin negatif feed-back etki gostermesini engeller. Ostrojen hormonu hipotalamusta negatif feed-back etki gosteremeyince dogal olarak hipotalamus-hipofiz hattndan salglanan FSH hormonu artar. FSH hormonu overlerde yani yumurtalklarda folikul (yumurta) gelisimini uyaran ana hormondur. Bu sayede yumurtlama (ovulasyon) saglanms olur. Yani klomifen sitrat ovulasyonu (yumurtlamay) direkt kendi etkisi ile saglamaz, dolayl olarak FSH hormonunu arttrarak saglar. 6 ay klomifen kullanan kadnlarn yaklask %80inde yumurtlama saglanr ve bu kadnlarn yaklask yarsnda gebelik elde edilir. Bir ayda (bir siklusta) klomifen ve aslama uygulanmas ile gebelik elde edilme ihtimali yaklask %8 civarndadr. Klomifen sitrat (klomeni serophene, gonaphene) kimlerde kullanlamaz:
- Gebelik varken kullanlmaz
- Tan konulmams vajinal kanamas olanlarda
- Aktif karaciger hastalarnda
- Memede malign ve premalign lezyon olmas Klomifen sitrat Nasl kullanlr?
Mutlaka doktor kontrolunde kullanlmas gereken bir ilactr. Kullanlmaya genellikle adetin ucuncu gunu (2-5 gunler arasnda) baslanr. Gunde bir kere kullanlr. Gumluk doz genellikle 50 mg olmakla birlikte, yumurtlama saglanamssa 100 hatta 150 mg gunluk dozlar uygulanabilmektedir. Toplam 5 gun boyunca kullanlr. Daha sonra ultrason takipleri ile yumurtann buyuklugu takip edilir ve yumurtlama icin uygun buyukluge erisince (18-20 mm olunca) ciftlerin kendi kendilerine iliskiye girmeleri veya aslama (IUI) ile gebelik saglanmaya calslr. Yeterince buyuyen yumurta hucresinin (folikul) catlamas icin HCG enjeksiyonu (halk arasnda catlatma ignesi) yaplr. Yumurtlama bu igne yapldktan 36 saat sonra olacag icin aslama 36 saat sonra yaplr. Yan etkileri:
- Yuzde ve vucutta kzarma, yanma hissi
- Bulant
- Goguslerde agr ve hassasiyet
- Kask agrs
- Gorme bozuklugu
- Saclarda dokulme
- OHSS (nadirdir) Klomifen ile hamile kalanlarda ikiz (cogul) gebelik oran:
Klomifen kullananlarda ikiz-ucuz gebelik oran normalden fazladr. Cogunlukla ikiz gebelik olusur. Normalde ikiz gebelik oran %1e yakn iken, klomifen kullananlarda olusan hamileliklerin %5-8 kadar ikiz hamileliklerdir. (KOH yumurtlama ignesi kullananlarda bu oran daha yuksek %15 kadardr.) Hamile kalanlarda dusuk veya bebekte anomali riski:
Klomifen kullanarak hamile kalanlarda dusuk riski veya bebekte anomali (dogumsal sakatlk) riski normal yolla kendiliginden hamile kalanlarla ayndr, risk arts izlenemez. Klomifen ile hamile kalamayanlar icin diger tedaviler:
Klomifen genellikle ilk uygulanan tedavi yontemidir. 3-6 ay klomifen (klomen, serophene, gonaphene) kullanmna ragmen hamile kalamayan ciftler icin sklkla daha ileri tedavi modaliteleri, klomifene baska ilaclarn eklenemsi, enjeksiyon seklinde ilaclar (KOH, halk arasnda igne tedavileri), tup bebek gibi tedaviler uygulanr. Ksrlk tedavisinde her zaman bir standar yoktur, ciftlerin durumlar, infertilitenin sebebi, yas gibi bir cok faktor tedavi seceneklerini etkiler.
Klomifen sitrat 1960l yllardan bu yana kullanlan bir ilactr. Tum dunyada ksrlk tedavisinde cogunlukla ilk basamak tedavi olarak tercih edilen ve en yaygn kullanlan ilactr. Ulkemizde de klomen, serophene, gonaphene gibi ticari isimlerle piyasada bulunmaktadr. Bu ilac ve etken madde hakknda bilgi vermeden once sunu belirtmek gerekirki her ilac gibi bunlarda asla doktor kontrolu altnda olmadan kullanlmamas gereken ilaclardr. Kontrolsuz ve bilgisizce kullanlmalar yumurtalklarda fazla sayda kist olusumu, ohss (ovaryan hiperstimulasyon sendromu) gibi cok riskli durumlara neden olabilir. Doktor gozetiminde ve ultrasonografi takibi altnda kullanldklarnda bu tur yan etki olusturma riski cok dusuk olan ilaclardr. Klomifen sitrat iki farkl stereoizomerin rasemik karsmdr: Enklomifen ve zuklomifen.
Klomifen ozellikle polikistik over sendromu (PCOS, PKO) ve diger ovulasyon bozuklugu olan ksrlk durumlarnda, acklanamayan infetilitede kullanlr. Klomifen sitrat hangi mekanizmayla infertilite tedavisinde fayda saglar:
Infertilite yani ksrlk tedavisinde klomifen kullanlmasndaki ana amac ovulasyonun (yumurtlamann) saglanmasdr. Yumurtlamay nasl saglar? Kadn fizyolojisinde yumurtlamay saglayan ana hormon beyindeki hipofiz bezinden salglanan FSH hormonudur. Klomifen sitrat yumurtlama tedavisinde (ovulasyon induksiyonunda) kullanldg dozlarda cogu dokuda anti- ostrojenik yani ostrojen hormonu etkisini engelleyici etki gosterir. Klomifen hipotalamustaki ostrojen reseptorlerine de baglanarak burada ostrojenin negatif feed-back etki gostermesini engeller. Ostrojen hormonu hipotalamusta negatif feed-back etki gosteremeyince dogal olarak hipotalamus-hipofiz hattndan salglanan FSH hormonu artar. FSH hormonu overlerde yani yumurtalklarda folikul (yumurta) gelisimini uyaran ana hormondur. Bu sayede yumurtlama (ovulasyon) saglanms olur. Yani klomifen sitrat ovulasyonu (yumurtlamay) direkt kendi etkisi ile saglamaz, dolayl olarak FSH hormonunu arttrarak saglar. 6 ay klomifen kullanan kadnlarn yaklask %80inde yumurtlama saglanr ve bu kadnlarn yaklask yarsnda gebelik elde edilir. Bir ayda (bir siklusta) klomifen ve aslama uygulanmas ile gebelik elde edilme ihtimali yaklask %8 civarndadr. Klomifen sitrat (klomeni serophene, gonaphene) kimlerde kullanlamaz:
- Gebelik varken kullanlmaz
- Tan konulmams vajinal kanamas olanlarda
- Aktif karaciger hastalarnda
- Memede malign ve premalign lezyon olmas Klomifen sitrat Nasl kullanlr?
Mutlaka doktor kontrolunde kullanlmas gereken bir ilactr. Kullanlmaya genellikle adetin ucuncu gunu (2-5 gunler arasnda) baslanr. Gunde bir kere kullanlr. Gumluk doz genellikle 50 mg olmakla birlikte, yumurtlama saglanamssa 100 hatta 150 mg gunluk dozlar uygulanabilmektedir. Toplam 5 gun boyunca kullanlr. Daha sonra ultrason takipleri ile yumurtann buyuklugu takip edilir ve yumurtlama icin uygun buyukluge erisince (18-20 mm olunca) ciftlerin kendi kendilerine iliskiye girmeleri veya aslama (IUI) ile gebelik saglanmaya calslr. Yeterince buyuyen yumurta hucresinin (folikul) catlamas icin HCG enjeksiyonu (halk arasnda catlatma ignesi) yaplr. Yumurtlama bu igne yapldktan 36 saat sonra olacag icin aslama 36 saat sonra yaplr. Yan etkileri:
- Yuzde ve vucutta kzarma, yanma hissi
- Bulant
- Goguslerde agr ve hassasiyet
- Kask agrs
- Gorme bozuklugu
- Saclarda dokulme
- OHSS (nadirdir) Klomifen ile hamile kalanlarda ikiz (cogul) gebelik oran:
Klomifen kullananlarda ikiz-ucuz gebelik oran normalden fazladr. Cogunlukla ikiz gebelik olusur. Normalde ikiz gebelik oran %1e yakn iken, klomifen kullananlarda olusan hamileliklerin %5-8 kadar ikiz hamileliklerdir. (KOH yumurtlama ignesi kullananlarda bu oran daha yuksek %15 kadardr.) Hamile kalanlarda dusuk veya bebekte anomali riski:
Klomifen kullanarak hamile kalanlarda dusuk riski veya bebekte anomali (dogumsal sakatlk) riski normal yolla kendiliginden hamile kalanlarla ayndr, risk arts izlenemez. Klomifen ile hamile kalamayanlar icin diger tedaviler:
Klomifen genellikle ilk uygulanan tedavi yontemidir. 3-6 ay klomifen (klomen, serophene, gonaphene) kullanmna ragmen hamile kalamayan ciftler icin sklkla daha ileri tedavi modaliteleri, klomifene baska ilaclarn eklenemsi, enjeksiyon seklinde ilaclar (KOH, halk arasnda igne tedavileri), tup bebek gibi tedaviler uygulanr. Ksrlk tedavisinde her zaman bir standar yoktur, ciftlerin durumlar, infertilitenin sebebi, yas gibi bir cok faktor tedavi seceneklerini etkiler.