PARİS: Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel MacronHükümet, tartışmalı bir emeklilik reformunu Perşembe günü oylama yapılmadan meclisten geçirerek Paris ve diğer şehirlerde öfkeli protestolara ve mecliste kargaşaya yol açtı.
Hükümetin yasaları oy kullanmadan geçirmesine izin veren özel bir anayasal yetki kullanma hamlesi, hükümetin emeklilik yaşını 62’den 64’e çıkarmak için çoğunluğa sahip olmadığının kabulü anlamına geliyordu.
Senato tasarıyı Perşembe günü erken saatlerde geçirmişti, ancak Ulusal Meclis’teki sağcı muhalefet milletvekillerinin Macron’un yanında yer alma konusundaki isteksizliği, hükümetin alt mecliste yenilgiyle karşı karşıya kalması anlamına geliyordu.
Başbakan Elisabeth Borne, aynı zamanda milli marşı da söyleyen muhalefet milletvekillerinin alayları ve yuhalamaları eşliğinde milletvekillerine yaptığı açıklamada, “175 saatlik parlamento tartışmasının boşa gitme riskini alamayız.”
Paris’in merkezindeki tarihi Place de la Concorde’da, çevik kuvvet polisinin gözetimi altında parlamento önünde toplanan binlerce kişi.
Öfkesini ifade etmeye gelen 55 yaşındaki öğretmen Laure Cartelier, “Yaşananlardan dolayı öfkeliyim. Bir vatandaş olarak kandırılıyormuşum gibi hissediyorum” dedi. “Demokrasilerde bunun oylamayla yapılması gerekirdi.”
Saat 20.00 civarında (1900 GMT), polis, yaklaşık 200 yıldır orada duran bir Mısır dikilitaşının yakınında, meydanın ortasında çıkan yangının ardından protestocuları dağıtmak için göz yaşartıcı gaz ve tazyikli su kullandı.
Paris polisine göre, hasara neden oldukları şüphesiyle yaklaşık 120 kişi tutuklandı.
AFP muhabirleri, mitingin dağılmasından sonra bile bazı protestocuların yangın çıkardığını ve yan sokaklardaki dükkanların önlerine zarar verdiğini söyledi.
AFP muhabirleri, güneydeki Marsilya kentindeki protestolar sırasında çok sayıda dükkanın yağmalandığını, batıdaki Nantes ve Rennes kentlerinin yanı sıra güneydoğudaki Lyon’da da protestocularla güvenlik güçleri arasında çatışmaların çıktığını söyledi.
Sendikalar ve siyasi analistler, anayasanın 49.3. maddesine atıfta bulunarak yasayı oylama olmaksızın geçirmenin muhalifleri radikalleştirebileceği ve yasanın demokratik meşruiyetini baltalayabileceği konusunda uyarıda bulunmuştu.
Aşırı sağcı lider Marine Le Pen gazetecilere verdiği demeçte, “Hükümet için tam bir başarısızlık” dedi. “Başından beri hükümet, çoğunluğa sahip olduğunu düşünerek kendini kandırdı.”
Anketlere göre, Fransızların üçte ikisi emeklilik reformuna karşı.
Sosyalist Parti başkanı Olivier Faure, “Bir cumhurbaşkanının ülkede veya Ulusal Meclis’te çoğunluğu yoksa yasa tasarısını geri çekmesi gerekir” dedi.
Le Pen’inki de dahil olmak üzere bazı muhalefet partileri Cuma günü merkez hükümete karşı gensoru önergesi verecek, ancak sağcı Cumhuriyetçi partinin desteği sayesinde Borne’nin kabinesinin hayatta kalması bekleniyor.
Sendikalar, hükümetin eylemini “demokrasinin tamamen reddi” olarak nitelendirerek, önümüzdeki Perşembe günü için derhal bir başka kitlesel grev ve protesto günü çağrısında bulundu.
Fondation Jean-Jaures adlı düşünce kuruluşunda kamuoyu uzmanı olan Antoine Bristielle, AFP’ye verdiği demeçte, böylesine önemli bir yasanın parlamentoda oylama yapılmadan geçirilmesinin ülkeyi daha fazla düşmanlaştırma ve Macron karşıtlığını derinleştirme riski taşıdığını söyledi.
Kamuoyu yoklamaları, her 10 kişiden sekizinin bu şekilde yasamaya karşı çıktığını, artan sayıda insanın Fransız demokrasisine olan inancını kaybettiğini söyledi.
Görevdeki ilk döneminde bir emeklilik reformunu geçirmeyi deneyip de başaramayan Macron, geçen Nisan ayında yeniden seçilmek için kampanya yürütürken meseleye geri döndü.
Ancak Haziran ayında Ulusal Meclis seçimlerinden sonra parlamento çoğunluğunu kaybetti.
Dramatik geçen güne rağmen Macron Perşembe günü konu hakkında kamuoyuna herhangi bir yorumda bulunmadı.
Bir katılımcıya göre, Perşembe sabahı özel bir kabine toplantısında “Ülkenin geleceği ile oynayamazsınız” diyerek hareketi haklı çıkardı.
Trenler, okullar, kamu hizmetleri ve limanlar, Ocak ayından bu yana on yılların en büyük protestolarından bazılarında grevlerle sarsıldı.
Paris’te belediye atık toplayıcılarının devam eden bir grevi de yaklaşık 7.000 ton toplanmamış çöpün sokaklarda birikmesine neden olarak fareleri kendine çekti ve turistleri şaşırttı.
Görüntüler, Paris ve diğer şehirlerdeki protestocuların toplanmayan çöpleri ateşe vermek için durumdan yararlandıklarını gösteriyor.
Nüfusun çoğunun karşı çıktığı reformları zorlamanın siyasi sonuçları belirsizdir.
CGT sendika başkanı, Philippe Martinezbu hafta Macron’un, Fransız anayasası uyarınca Macron’un üçüncü bir dönem aramasına izin verilmeyeceği 2027’deki bir sonraki seçimde cumhurbaşkanlığının “anahtarlarını” Le Pen’e verme riskini aldığı konusunda uyardı.